محمدعلی بهرامی، فعال اجتماعی و مسئول شبکه «مدافعان جان» در استان کهگیلویه و بویراحمد است که سال‌ها در زمینه پیشگیری از اعتیاد و کاهش آسیب‌های اجتماعی فعالیت داشته و از نزدیک با دغدغه‌های جامعه، به‌ویژه نوجوانان و جوانان، آشناست. در گفت‌وگوی زیر، او از تجربه‌ها و دیدگاه‌های خود می‌گوید.

چه انگیزه‌ای موجب شد وارد حوزه پیشگیری از اعتیاد شوید؟
بهرامی: از دوران دانشجویی به مسائل اجتماعی علاقه‌مند بودم. هنگامی که مشاهده کردم اعتیاد چگونه می‌تواند زندگی افراد و خانواده‌ها را متزلزل کند، تصمیم گرفتم بخشی از توان و زمانم را صرف فعالیت‌های پیشگیرانه و آموزشی کنم. باور دارم اگر حتی یک نفر کمتر به سمت مصرف مواد سوق داده شود، ارزش تمام تلاش‌ها را دارد.

مهم‌ترین چالش در تعامل با گروه‌های مختلف، به‌ویژه نوجوانان و جوانان، چه بوده است؟
یکی از دشوارترین بخش‌ها، جلب اعتماد نسل جوان است. باید با زبان و درک آنان صحبت کرد و نشان داد که هدف، حمایت و راهنمایی است. در کنار این، کمبود منابع و زیرساخت‌ها گاهی مانع اجرای کامل طرح‌ها می‌شود، هرچند انگیزه جوانان، انرژی لازم را برای ادامه مسیر فراهم می‌کند.

از نگاه شما چه مهارت‌هایی برای یک فعال اجتماعی در حوزه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی ضروری است؟
صبوری و توانایی شنیدن فعالانه از نخستین پیش‌نیازهاست. پس از آن مهارت‌های ارتباطی، کار گروهی، و تسلط بر روش‌های علمی در آموزش و مشاوره اهمیت ویژه‌ای دارد. فردی که در این حوزه فعالیت می‌کند باید در عین همدلی، استوار و امیدوار باقی بماند.

ارزیابی شما از وضعیت کنونی اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی در کهگیلویه و بویراحمد چیست؟
خوشبختانه سطح آگاهی و حساسیت عمومی نسبت به این مسائل در سال‌های اخیر افزایش یافته است، اما همچنان بیکاری و مشکلات معیشتی ریسک گرایش به مصرف مواد را بالا نگه می‌دارد. به نظر می‌رسد راه‌حل پایدار، اجرای هم‌زمان برنامه‌های فرهنگی، ایجاد فرصت‌های شغلی و ارائه حمایت‌های روانی و اجتماعی است.

از دوره آموزشی «شمسا» که اخیراً با همکاری شما برگزار شد بفرمایید؛ مهم‌ترین دستاوردهای آن چه بود؟
برگزاری دوره شمسا تجربه‌ای ارزشمند بود. فعالان اجتماعی از نقاط مختلف استان گرد هم آمدند و در فضایی علمی و کاربردی مهارت‌های تازه‌ای فرا گرفتند. مهم‌ترین بازخورد، افزایش انگیزه و شکل‌گیری شبکه‌های همکاری میان شرکت‌کنندگان پس از پایان دوره بود.

این نوع دوره‌ها تا چه اندازه می‌توانند در ارتقای مهارت و آگاهی فعالان اجتماعی تأثیرگذار باشند؟
چنین دوره‌هایی نقشی کلیدی دارند. آموزش زمانی اثربخش است که با تجربه میدانی همراه شود؛ در این صورت هم اعتمادبه‌نفس ایجاد می‌کند و هم نگاه علمی‌تری به فعالیت‌های اجتماعی می‌بخشد. استمرار این آموزش‌ها برای تثبیت دستاوردها ضروری است.

دولت اخیراً از طرح «کشت محدود خشخاش» سخن گفته است؛ دیدگاه شما چیست؟
به باور من، اجرای چنین طرحی با وجود ظاهر قابل‌کنترل، می‌تواند پیامدهای پیش‌بینی‌نشده‌ای به همراه داشته باشد و مسیر دسترسی به مواد را تسهیل کند. اولویت باید تخصیص منابع به آموزش، پیشگیری و درمان باشد، نه اقداماتی که احتمال افزایش خطرات را به دنبال دارد.

بهرامی در پایان تأکید می‌کند: «اگرچه این مسیر دشوار و گاه پرچالش است، اما مشاهده تغییر مثبت در زندگی حتی یک نوجوان، انگیزه‌ای برای ادامه و گسترش این فعالیت‌ها فراهم می‌کند.»